King in gesprek met Niels van de Ven over zijn passie voor Schematherapie, lesgeven en zijn blik op de toekomst van Schematherapie.

Wie is Niels van de Ven?
Ik ben 48 jaar, sport graag en houd van muziek (maken). Ik ben na mijn studie Psychologie in Nijmegen blijven wonen, ben getrouwd en vader van 3 kinderen. Sinds 5 jaar werk ik vanuit mijn eigen praktijk. Vanaf het begin van mijn carrière ben ik gefascineerd geweest door persoonlijkheidsstoornissen, in het bijzonder door de borderline persoonlijkheidsstoornis en de narcistische persoonlijkheidsstoornis; wat maakt nu dat mensen zich zo gaan gedragen, wat ligt hieraan ten grondslag en kun je dit in psychologische behandeling echt beïnvloeden? Na geschoold te zijn in cognitieve gedragstherapie en dialectische gedragstherapie en hier jaren mee gewerkt te hebben ben ik me gaan verdiepen in schematherapie. Dit ‘klikte’ direct; de volledigheid van het model en de taal die het geeft om het probleemgedrag van de client op een validerende wijze te bespreken maakte me erg enthousiast. En aangevuld met de krachtige experiëntiële oefeningen waardoor mensen ook gaan voelen wat ze voordien vaak alleen maar weten ('ik weet het wel, maar het voelt nog niet zo..’) gaf zo’n stevig kader dat ik wist: ‘hier wil ik alles van weten!’.

Wat vind je leuk aan lesgeven?

Ik vind het superleuk om mensen te enthousiasmeren voor een model dat zoveel te bieden heeft aan zowel cliënten als therapeuten. Dit wordt overigens ook gestaafd door wetenschappelijk onderzoek. Ik herken de zoektocht die cursisten hebben (mijn zoektocht en wens om me verder te ontwikkelen is ook nog niet klaar en ik denk dat dit nooit ‘af’ zijn) en kan er veel plezier in scheppen om hen op een zo praktische mogelijke wijze mee te nemen in het model en hen te leren hoe ze zichzelf kunnen coachen bij de uitdagingen die ze tegenkomen. Of dit nu in individueel contact is, in een groepstherapie of in hun team.

Wat maakt jouw manier van lesgeven bijzonder?
Wat ik van cursisten terug hoor is dat ze mijn enthousiasme aanstekelijk vinden, dat ik er in slaag een veilige sfeer te creëren waarin ze vrijheid voelen om te prutsen en te proberen en dat ze deze milde(re) houding naar zichzelf doorgaans ook beter mee kunnen nemen naar de werksetting. 

Wat kunnen cursisten verwachten als ze de cursus bij jou volgen?
Schematherapie biedt een vrij omvangrijk model waar je makkelijk in kan verdwalen. Op basis van mijn ervaringen met cursisten en supervisanten heb ik een draaiboek voor de 50-uurs cursus ontwikkeld dat de cursist meeneemt vanaf de indicatiestelling tot de afronding van de therapie. Het is geen protocol, maar een wijze van gefaseerd werken waarbij de oefeningen en houding van de therapeut meegroeien met de ontwikkeling van de client. Op deze manier wordt de client vanaf het begin aangesproken op zijn verantwoordelijkheid in de behandeling, een verantwoordelijkheid die gaandeweg de behandeling steeds groter wordt. Deze manier van werken geeft veel duidelijkheid voor zowel therapeut als client qua focus en aanpak en laat in een vroeg stadium zien of je als team goed aan de slag bent of niet. Dit maakt dat je in een vroeg stadium kunt bijsturen of in onderling overleg kunt besluiten de behandeling te staken. Hierbij leer je een logica om je weg te vinden in de veelheid aan oefeningen en interventies die schematherapie te bieden heeft en leer je oefening aan te passen en af te stemmen op de fase waarin de behandeling verkeerd.

Hoe houd je jezelf op de hoogte van alle ontwikkelingen binnen jouw vakgebied?
Nou, dat is een uitdaging want er is zo veel bij te houden. Naast de congressen en tijdschriften van de Nederlandse beroepsverenigingen (Vereniging voor schematherapie (VsT), Vereniging voor gedrags- en cognitieve therapie, VGCT) en artikelen en boeken die er op dit gebied verschijnen volg ik actief de ontwikkelingen en bijdragen (congressen en webinars) van de International Society of Schema Therapy.

Hoe ziet volgens jou de toekomst van de schematherapie eruit?
Dat vind ik lastig te zeggen. Er wordt ongelooflijk veel onderzoek gedaan naar schematherapie; naar de effectiviteit bij de verschillende doelgroepen, naar de effectiviteit van de verschillende vormen (groep/individueel) en ook naar de duur van de behandeling. Ook vindt er steeds meer een interessante kruisbestuiving plaats tussen Schematherapie en ACT/EMDR en ook CGT (zie ook de toename van interventies als imaginatie binnen CGT). Kortom het hele veld is in beweging en leert van elkaar, hetgeen prachtig is. Met al deze ontwikkelingen zie je een lijn dat schematherapie steeds verder uitgewerkt wordt voor verschillende doelgroepen die een chronisch verloop kennen (zoals angst en stemmingsstoornissen, eetstoornissen, verslaving en ASS). Hiernaast verwacht ik dat het kort(er)durend werken verder ontwikkeld zal worden. De eerste onderzoeken naar schematherapie betroffen behandelingen van 3 jaar waarbij er 2 maal per week een therapiesessie plaats vond. Dit waren lange en zware trajecten voor zowel therapeuten als cliënten. In de afgelopen jaren zijn er uit onderzoek verschillende elementen naar voren gekomen die de behandelduur kunnen verkorten. Denk hierbij aan (het toevoegen van) groepsbehandeling, expliciet tijdsgelimiteerd behandelen bij Cluster C, maar ook de toegenomen aandacht voor traumaverwerking en de veelheid aan onderzoek op dit gebied zal hier een rol bij gaan spelen (traumabehandeling aan het begin van de behandeling of indien mogelijk voorafgaand aan behandeling). Kortom schematherapie is vol op in beweging en ook de samenwerking tussen de beroepsverenigingen (VsT, VEN en VGCT) is hierin een mooi signaal en zal dit alleen maar verder versterken.